KÜÇÜK YÜREĞİL KÖYÜNE COĞRAFİ BİR BAKIŞ
Küçük Yüreğil Köyü Sivas’ın Şarkışla ilçesine bağlı 30 hanelik bir köydür.Sivas’a olan uzaklığı 81 km Şarkışla’ya olan uzaklığı 33 km dir.Nüfusu 125 dir.Köyümüzün yeni camisi 1999 yılında yapılmıştır. Okulu ise 1965 te yapılmış fakat şu an kullanılmamaktadır.Köyün ne zaman kurulduğu tam olarak bilinmemektedir.Köyümüzün halkı Adana’nın Yüreğil ilçesinden geldiği için bu isim verilmiştir."Yüreğir" kelimesi yiğit,yürekli,işleri düzenli,işleri yolunda anlamında kullanılmış,oğuzların yirmi dört boyundan birisidir.Ve simgeleri kılıçtır.Köy dört sülaleden oluşmuştur.Hacıkaal sülalesi Adana’dan gelmiştir.Hacaal sülalesi Sivas merkezden gelmiştir.Veziroğulları Bedirli köyünden,Irazgil sülalesi ise Kaleycik köyünden iç güvey olarak gelmişler ve burada bir birliktelik kurmuşlardır.Yerleşim yerinin doğusunda Kartalca Akçainiş köyleri ,batısında Yapracık köyü, kuzeyinde Kızıldon(Demirköprü)köyü,kuzeydoğusunda Bedirli köyü, güneyin de ise Büyük yüreğil köyüyle sınırlanmıştır.
1)İKLİM VE BİTKİ ÖRTÜSÜ
Öncelikle iklimine baktığımızda Küçük Yüreğil’in karasal bir iklime sahip olduğunu görürüz.Yani kışlar çok soğuk ve uzun sürer,yazlar ise sıcaktır.Yıllık sıcaklık ortalaması 0-10 derece arasında değişir. Yıllık sıcaklık farkı 20-40 derece’dir Yıllık yağış miktarı 400-450 mm arasında değişir.En fazla yağışı ilkbahar mevsiminde alır. En az yağış kış mevsiminde düşer.Kış yağışları daha çok kar şeklindedir.
K.Yüreğil’in hakim bitki örtüsünü bozkırlar(step)oluşturur.Bu stepler ilkbahar yağışlarıyla yeşeren yaz kuraklığı ilke de sararan kısa boylu otlardır.Eskiden köyün güneybatısındaki bükten karabüke kadar meşe ağaçlarıyla kaplı olduğu söylenilmektedir.Fakat köylülerin bu orman alanını tahrip etmesiyle sadece bükte birazcık koru alanı kalabilmiştir.Köyümüzdeki bitkilerin en önemli özelliği kuraklık nedeniyle nem ihtiyacını azaltmak için çok dikenli olmasıdır. Muhsin yazıcıoğlu ismini köyde yaşatmak adına bu sene arhıt mevkiine köy derneği tarafından sarıçam,karaçam ve meyve ağaçlarından oluşan 3000’e yakın ağaç dikilmiştir. Köyde bulunan çeşitli ağaç formasyonları;meşe,kavak,karaağaç,söğüt,iğde,sorgun,dağ armutları,alıç ağaçları ve insanlar tarafından dikilen elma,armut,kiraz,vişne ağaç formasyonlarını oluşturur.Çalı formasyonları ise;kuşburnu,karamık,öküz götü,gerimşa, güvem,kadınkızı vs.dir.Bitki formasyonlarını ise;step,geven,kova,yarpuz,yavşan,ısırgan,çoban yastığı,sığır kuyruğu(yalanı) oluşturur.
2)SU VE TOPRAK VARLIĞI (Hidrografik ve Pedolojik öz.)
Köyümüz yer altı ve yer üstü su potansiyeli bakımından oldukça fakirdir.Köyde var olan yer altı suları yağmur yağışları ve kar erimelerinden elde edilir.Köydeki su varlığı bir öz,dört çeşme ve şebeke suyundan ibarettir.Özün çıktığı yere acıgöl denilmektedir.Öz sırasıyla Sultan,By. yüreğil,K.yüreğil,Demirköprü ve Yanalak köylerinin sularını direne etmektedir.Buradan aldığı suları da yanalak köyü altından kızılırmağa boşaltır.
Köyümüzde karasal iklimin hakim toprak türü olan (kahverengi step toprakları) görülür.Üzerinde bitki örtüsü cılız olduğu için organik madde bakımından fakirdir.Ve yağış az olduğu için toprak kireçlidir.
3)YERYÜZÜ ŞEKİLLERİ (Jeomorfolojik öz.)
Küçük yüreğil köyü özellikle özün üst kısmı koyaklar veya purlar dediğimiz Akçainişe kadar uzanan mevki jipsli ve karstik bir yapıya sahip olduğu için burada görülen en önemli yeryüzü şekli dolinlerdir.Dolinler;değişik çap ve derinlikte,yatay kesitleri daire veya elipse benzeyen karstik depresyonlardır.(çöküntülerdir.) Kısacası bizim koyaklardaki dairevi şeklinde olan tarlalarımızın coğrafi literatürdeki karşılığı dolindir. Bunlar bir yeryüzü şeklini oluşturur. Çözünme ve çökme sonucu oluşurlar.Bu çöküntü alanlarında köyümüz tarım yapmaktadır. Dolinlerin birleşmesiyle uvalalar meydana gelir.Uvala yeryüzü şekli de görülür köyümüzde.Uvalaların birleşmesiyle de polyeler meydana gelir.ör/Muğla bir polye şehridir.Ancak polyelerin oluşabilmesi için 2.5 milyon yıl olması lazım.Bir diğer yer şekli ise kırgıbayır(badlands )dır.Kırgıbayır dağlarımızda sel sularının aşındırması sonucu oluşmuş yarıklardır.
4)EKONOMİK ÖZELLİKLERİ
Yerleşim yerinin ekonomik faaliyetlerini tarım ve hayvancılık oluşturur.Emekli olmayanlar haricinde diğerlerinin geçimi tarım ve hayvancılığa bağlıdır.Ekip biçme faaliyeti ise kuru tarım olarak yapılmaktadır.En fazla ekilen tahıl türleri;Arpa,Buğday,Yulaf ve Çavdardır.Son zamanlarda devletin yoncaya destek vermesinden dolayı yonca ekimi de artmıştır.Hayvancılık olarak hem büyükbaş hem de küçük baş hayvancılık yapılır.Köyümüzde kümes hayvancılığı ve arıcılıkta yapılır ancak bunlar ticari olarak değil geçim tarımı olarak sürdürülür.
5)NÜFUS VE YERLEŞME ÖZELLİKLERİ
Köyümüzün nüfusu 125 olup,bu nüfus gitgide azalmaktadır.Ortalama yükseltinin,engebenin fazla olması,toprağın verimsiz,iklim şartlarının olumsuz ve su kaynaklarının yetersiz olması sebebiyle yurt içine ve yurt dışına sürekli göç vermiştir.Genç nüfus göçerken ihtiyar nüfus köyde kalmış ve baba ocağını tüttürmektedirler.Köyümüzde su kaynakları yetersiz olduğu için insanlar su kaynaklarının etrafında toplanmış ve toplu dokulu bir yerleşme oluşmuştur.Evler genelde çevreden temin edilen taş ve topraktan yapılmıştır.Ama son zamanlarda tuğla ve beton kullanılarak betonarme evler yapılmaktadır.
6)KÜÇÜK YÜREĞİL’İN SORUNLARI VE BAZI ÇARELER
Köyümüzün en önemli sorunu (su) dur.Yeraltı su seviyesi düştüğü için sular iyice azalmıştır.Ve ihtiyacı karşılayamamaktadır Ayrıca köyün kanalizasyon sistemi yoktur. Bu konuda gerekli olan çalışma bir an önce yapılmalıdır.
Bir zamanlar mezarlığa çam dikilmişti sağolsun bizim bazı akıllı(!)köylülerimiz sayesinde onlar büyüyemedi.Şimdi de arhıttaki çamların aynı şekilde zayi olmaması için etrafının tellerle çevrilmesi gerekmektedir. Yine köyümüzdeki arazi yollarının bakımı yapılmamaktadır.
Sivas yolu dediğimiz Bedirliye giden yolda özün üstüne köprü kurulması gerekliliği de bir başka sorunu oluşturur.Çünkü yüklü olan traktörler,ve taksiler özü geçerken zorlanmaktadır.Eğer burada zamanında köprü kurulmuş olsaydı (hatırlayacaksınız)Bedirlili birisi traktörüyle birlikte sele kapılmayacaktı.O kişinin traktör ve patosu boyuna kadar sele gömülmüş ve canını zor kurtarmıştır.
Dernek yönetiminin ikazına rağmen birinci şenlikte olduğu gibi,ikinci şenlikte de çöpler sağa sola atıldı.Şenlikten sonra giden olmuşsa bükün iğrenç durumda olduğunu görmüştür.Hele bazıları çaktığı kazığı bile çıkarmamış.Sanki babasının tapulu malı.Elimizde bir avuç ağaçlık alan var onu da düzgün kullanmıyoruz ne hikmetse. İnşallah seneye böyle bir şey olmaz.
Her zaman olmasada bazı kişiler tarafından hala anız yakılıyor.Halbuki bunun tarlaya birçok zararı vardır.Mesela yakılan anız kül oluyor ve rüzgarla savrulup gidiyor.Tarla bundan faydalanamıyor.Topraktaki enerji akışını sağlayan bakteriler,canlı türleri yok oluyor.Bunun için tarlalarımızı kendi elimizle verimsizleştirmeyelim.
Bir diğer husus da toprağın ihtiyacı olan gübreyi bilmeden, tarlaya atıyoruz.Fakat toprağın tahlili yapılsa da toprak hangi gübreden ne kadar istiyor bu öğrenilse tarla çok daha verimli hale gelecek.
Bildiğiniz gibi step bitki örtüsü hakimdir.Bu şartlar altında yapılması gereken en önemli ekonomik faaliyet türü küçük baş hayvancılıktır.Böyle bir yerde büyük hayvancılık yapmaya çalışıyoruz.Halbuki büyük baş hayvan çayır ve otlak alanlarının fazla olduğu yerde yapılır.Bu konuda alternatif yollar düşünmeliyiz.
Hemen yanı başımızdan geçen özü değerlendiremiyoruz.3000 dekar tarım alanının tamamında da kuru tarım yöntemi uyguluyoruz.Tabi ki bu gibi örnekler çoğaltılabilir ancak burada sözlerime son veriyorum şimdilik yüzeysel bir çalışma oldu ancak ilerleyen zamanlarda daha detaylı ve ayrıntılı çalışma yapacağım.köyümüz için faydalı bilgiler sunmaya çalışacağım.Köyüme ve köylüsüne selam olsun.
İHSAN TAMER
ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ
EDEBİYAT FAKÜLTESİ
COĞRAFYA BÖLÜMÜ
30/10/2009
